|
-2-
|
|
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΠΡΟΓΟΝΙΚΟΥ ΔΕΝΔΡΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣ(Σ)Α ( ΜΗΤΡΑ )
Η μελέτη μέσα από την ιστοσελίδα των Στενιωτών, των γενεαλογικών δένδρων των οικογενειών του χωριού μας, μου έδωσαν το ερέθισμα να βαλθώ να επιβεβαιώσω και επαληθεύσω μέσα από αυτό όλες τις παιδικές μου μνήμες που αφορούσαν στις συγγένειές μας, όπως και αυτών που αποτελούσαν το περιβάλλον των παιδικών μας χρόνων, ιδίως πάνω στο βαπόρι (IRIS). Στις περισσότερες περιπτώσεις το αποτέλεσμα ήταν θετικότατο δίνοντας μου έτσι την ευκαιρία να θαυμάσω το μέγεθος αλλά και την ποιότητα αυτής της καταπληκτικής δουλειάς. Δεν απέφυγα όμως τον πειρασμό να επιδοθώ στον εντοπισμό του πρώτου ΜΠΑΜΠΟΥΣΚΟΥ ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑ απ’ όπου η οικογενειακή παράδοση μας θέλει να καταγόμαστε, και να βρω την κοινή αρχή των διαφορετικών κλάδων ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣ(Σ)Α που εμφανίζει η ιστοσελίδα των Στενιωτών. Εκτός του γενεαλογικού της ιστοσελίδας των Στενιωτών, οι πηγές μου σ’ αυτήν την δουλειά δια την εκπλήρωση του σκοπού της ταύτισης του ΜΠΑΜΠΟΥΣΚΟΥ με υπαρκτό πρόσωπο του οικογενειακού δένδρου είναι οι εξής:
· Στενιώτικα τόμος Α (ΣτΑ) Διαθήκες και · Στενιώτικα τόμος Β (ΣτΒ) Προικοσύμφωνα, αμφότερα με τα σχετικά σημειώματα του Δημήτρη Πολέμη. · ΠΕΤΑΛΟΝ τεύχος 2ον, Ειδήσεις περί του Δεβρών Ιωακείμ. · ΠΕΤΑΛΟΝ τεύχος 3ον, Στενιώτικα έγγραφα της Επαναστάσεως, Κτηματολόγιον Άνδρου(1810-1818/1815). · ΠΕΤΑΛΟΝ τεύχος 6ον ,Φορολογικά Άνδρου 1721. Στο εξής θα αναφέρονται συνοπτικά ως ( ΠΕΤ2, ΠΕΤ3, ΠΕΤ6,). · ΑΝΔΡΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 20 (ΑΝΔΧΡ20 ), Επανίδρυσις επισκοπής Ανδρου, Συμφωνία Πλοιάρχων Άνδρου δια εκουσία συνεισφορά κατασκευής λιμένος Άνδρου, Πίνακας παραρτήματος / κατάλογος εκκλησιών Άνδρου 1833. · Πέραν αυτών έκανα δύο φορές έρευνα στην Καΐρειο βιβλιοθήκη, με πλέον αποδοτική αυτή της 18-03-2011, και εξέτασα τα πρωτότυπα χειρόγραφα, του προικοσύμφωνου του Αντώνη παπά Νικολού Παλαιοκρασά, της καταγραφής του 1783, και του κτηματολογίου 1810-1818 ( κατά τόν Δ.Ι.Πολέμη το κτηματολόγιο αντιστοιχεί στα πληθυσμιακά δεδομένα του 1815). · Τέλος πολύτιμες στάθηκαν οι μνήμες από διηγήσεις των γονιών μας και διαφόρων συγγενών.
Από την μελέτη και σύγκριση των πληροφοριών που παρέχουν όλες οι πάρα πάνω πηγές κατέληξα σε μερικά συμπεράσματα για την πρώτη περίοδο της εμφάνισης της οικογένειας στις Στενιές, αναπόφευκτα με σχετικούς ενδοιασμούς, πολύ χρήσιμα όμως για την καλύτερη κατανόηση των όσων ακολουθούν:
Α.- Διά δύο περίπου αιώνες η οικογένεια Παλαιοκρασά ήταν οικογένεια ιερέων που εφημέρευαν στον Άγιο Γιώργη Στενιών (ο υπάρχων μητροπολιτικός ναός τού χωριού) και στον Άγιο Γιώργη Μπίστη (γιατρού). Ο ναός του χωριού στο ίδιο διάστημα ήταν ιδιοκτησίας τους και κύριο πρωτογενές περιουσιακό στοιχείο της οικογένειας. Β.-Στις περισσότερες περιπτώσεις ο εφημέριος ήταν ο πρώτος μάρτυρας κατά την σύνταξη των προικοσύμφωνων και των διαθηκών. Διάδοχος εφημέριος και ιδιοκτήτης ή συνιδιοκτήτης τού ναού ήταν με μία μόνο εξαίρεση, ως προς την ιεροσύνη, ο πρωτότοκος γιός. Έτσι από τις χρονολογίες των υπογραφών των εγγράφων συμπεραίνεται περίπου η περίοδος ζωής των διαδοχικών εφημερίων κληρικών. Στ’άλλα αγόρια δινότανε κυρίως προίκα σε χρήμα, προφανώς από έσοδα που απέφερε η ιεροσύνη ή και κτήματα, όσα βέβαια έμεναν μετά την αποκατάσταση των κοριτσιών. Γ.- Το προικοσύμφωνο του ζεύγους ήταν κοινό και για τους δύο όπου πρώτα οι γονείς της νύφης και μετά του γαμπρού προικοδοτούσαν το αντίστοιχό τους παιδί. Το συμφωνητικό συνυπογραφότανε απ’όλους τους γονείς και τον γαμπρό, πέραν των μαρτύρων. Δ.- Συνήθως ο πρωτότοκος έπαιρνε το όνομα του παππού ιερέως, μεταξύ δε των άλλων αγοριών της οικογενείας υπάρχει, προφανώς προς τιμήν του Αγίου του ναού, στις περισσότερες φορές το όνομα Γεώργιος. Το Γιώργης είναι το πλέον κοινό όνομα της οικογένειας. Άλλος παράγων που επηρεάζει τις ονομασίες των παιδιών είναι το εκκλησιαστικό εορτολόγιο κατά την ημέρα της γέννησης ή βάπτισης τους, τα ονόματα άτεκνων ή και πρόωρα χαμένων θείων, τα ονόματα θείων που κληρονομούνται και βέβαια οι γονείς της μητέρας. Ε.- Κατά την οικογενειακή μας παράδοση οι βασικοί κλάδοι των Παλαιοκρασάδων ήταν δύο. Αυτοί των Μπαμπούσκων και των Μπουλακέων.
Τα ΣτΒ σ.90 προς στιγμή μου έδωσαν ελπίδες ότι άγγιξα τις ρίζες του κλάδου μας διότι η επικεφαλίδα του σχετικού προικοσυμφώνου είναι ΠΡΟΙΚΟΣΥΜΦΩΝΟ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑ ΝΙΚΟΛΟΥ... ενώ στο κείμενο ως προικολήπτης αναφέρεται παντού ο Αντώνης. Αυτό με προβλημάτισε ιδιαίτερα, ώστε ν’ αναζητήσω το πρωτότυπο χειρόγραφο πάνω στο οποίο δεν υπήρχε πουθενά το όνομα Δημήτρης που θα μου διευκόλυνε την έρευνά στους προ του Παλαιοκρασά Δημητρίου του Γεωργίου προγόνους, δηλαδή στους πριν του Νο.1 του κλάδου μας όπως εμφανίζεται στην ιστοσελίδα των Στενιωτών. Με αυτά τα δεδομένα προχώρησα στη σύνθεση του δένδρου Παλαιοκρασά από την αρχή σε μια προσπάθεια να φθάσω στο Νο.1 που προανέφερα, αποκλειστικά με τα πάρα πάνω, εκτός της ιστοσελίδας, βοηθήματα αρχείων και εκδόσεων της Καϊρείου βιβλιοθήκης, ήτοι τους φακέλους Νο.11, 424, 451, 552, 553, 557, κωδ.10, και εκδόσεις Ανδριακών Χρονικών / ΠΕΤΑΛΟΝ δανειζόμενος και ένα κομμάτι αυτούσιο από το ΠΕΤ.2. Τελικός στόχος παρέμενε ο εντοπισμός του Μπαμπούσκου και στη συνέχεια η επιβεβαίωση της προαναφερόμενης παράδοσης για τους δύο βασικούς οικογενειακούς κλάδους. Η πρώτη έγγραφη αναφορά σε Παλαιοκρασά υπάρχει σε αρχιεπισκοπικό έγγραφο της 25/03/1658 (Αρχείον μονής Αγίας, ΠΕΤ2 σ.103 ) όπου ο Άνδρου Αυξέντιος παραχωρεί τον ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου Αποικίων εις τον παπά Ιωάννην Παλαιοκρασά. Ίσως η οικογένεια ξεκινά από αυτόν τον ιερέα που πιθανόν αργότερα ο ίδιος, ή άλλος αδελφός ή παιδιά του να κατέβηκαν στις Στενιές. Επίσης είναι πιθανόν αδέλφια να εγκαταστάθηκαν εξαρχής σε ξεχωριστά χωριά. Κατά τον Δ.Πολεμη το συγκεκριμένο έγγραφο αναφέρεται στην Παναγία των Απατουρίων. Το 1670 συναντούμε τον ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑ παπά Αντριά ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑ εφημέριο του Αγίου Γεωργίου Στενιών ο οποίος υπογράφει και σε έγγραφο το 1666 (ΣτΒ σ.91 σχόλια). Αυτός θα μπορούσε να ήταν αδελφός του παπά Ιωάννη των Αποικίων (Απατουρίων). Το πατρώνυμο του ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑ δηλώνει ότι προϋπήρχε και παπά ΑΝΤΡΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ, πατέρας του. Προφανώς γιός του παπά Νικόλα, ο επόμενος παπά ΑΝΤΡΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ υπογράφει διάφορα έγγραφα μεταξύ του 1681-1722 (ΣτΒ σ.91), στα φορολογικά Άνδρου το 1721 έχει μερίδα στον Άγιο Γεώργιο Στενιών και στις 13/12/1729 μέσα στο προικοσύμφωνο του Αντωνίου (εγγονού του) αναφέρεται ως επιζών. Στη κατάσταση φορολογικών του 1721 είναι καταγεγραμμένος ως παπα-Αντριάς και παιδί ενώ ταυτόχρονα έχει μερίδα και ο παπα-Νικολός. Απ’αυτό συμπεραίνεται ότι ο παπα-Αντριάς είχε και άλλο παιδί μικρότερο του παπα-Νικολού που πιθανόν να ήταν πρόγονος άλλου κλάδου π.χ ΜΠΟΥΛΑΚΑ. Έπεται πάλιν παπά ΝΙΚΟΛΟΣ ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ. Αυτός στις 13/12/1729 προικίζει τον γιό του Αντώνη που μετά τον προικισμό του βρίσκεται εξ’ ημισείας με τον παππού του παπά ΑΝΤΡΙΑ ιδιοκτήτες του Αγίου Γεωργίου Στενιών. Στα φορολογικά Άνδρου το 1721 ο παπα-Νικολός έχει μερίδα στην ενορία του Αγίου Γεωργίου Μπίστη.(ΠΕΤ6 σ.174). Μάλλον στον Άγιο Γιώργη Στενιών παρέμενε εφημέριος ο πατέρας του. Ο ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΣ ζούσε ακόμη το 1741 (ΣτΑ σ.97 & ΣτΒ σ.92). Στις 03/10/1741 υπογράφει ως μάρτυρας στο προικοσύμφωνο του Δημητρίου Χαζάπη (ΣτΒ σ.96). Ακολουθεί ο προαναφερόμενος ΑΝΤΩΝΗΣ παπά Νικολού ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ του οποίου ο βίος καλύπτεται με αρκετά διασωσμένα έγγραφα όπως το προικοσύμφωνό του την 13/12/1729 (ΣτΒ σ.90), η διαθήκη του 01/11/1760 και τρία άλλα προικοσύμφωνα που υπογράφει ως μάρτυρας το 1746, 1749, και 1751 (ΣτΒ σ. 101, 104, 109). Παντρεύτηκε την Μπιλιώ Μιχαήλ Φραγκέτη από τα Πατούρια η οποία ζούσε ακόμη κατά την καταγραφή του 1783 στην ενορία του Αγίου Γεωργίου Στενιών ως χήρα Αντωνίου Παλαιοκρασά. Επίσης στο κτηματολόγιο κατά το 1815 αναφέρεται κάποιος ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ πιθανόν γιός τους. Μετά τον παπά ΝΙΚΟΛΟ την ιεροσύνη ακολουθεί ο εγγονός του παπά ΝΙΚΟΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ (ΣτΑ σ.98) προφανώς πρωτότοκος γιός του Αντώνη. Το 1763 αυτός ήταν ήδη ιερεύς αφού τον Φεβρουάριο 1763 έτσι υπογράφει ως μάρτυρας το προικοσύμφωνο του Μιχάλη Μάνεση (ΣτΒ σ.116). Στο κτηματολόγιο (1815) υπάρχει μερίδα του παπάΝΙΚΟΛΟΥ ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑ και μερίδα επίσης ΓΙΩΡΓΗ παπα-Νικολού ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑ και γυναίκας. Τελευταίος Παλαιοκρασάς ιερεύς και ιδιοκτήτης του Αγίου Γεωργίου ήταν ο παπά-ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ (ΠΕΤ2 σ.101-109). Πέραν της διαθήκης του (02-01-1832) και των όσων άλλων περιέχονται στο ΠΕΤΑΛΟΝ 2 πρέπει να προσθέσω ότι το κτηματολόγιο (1815) συμπεριλαμβάνει μερίδα του παπα-ΑΝΤΩΝΗ και ότι στον κατάλογο εκκλησιών Άνδρου του 1833 (ΑΝΔΡΧΡ.20) αναφέρεται ο ίδιος ως ιδιοκτήτης του Αγίου Γεωργίου. Η γυναίκα του λεγότανε Ειρήνη και γιός τους ήταν επίσης ο ΙΩΑΚΕΙΜ ΔΕΒΡΩΝ.
|